Artikel: Leren van herstelrecht
20 september 2021
Het is goed om nu en dan voorbij de grenzen van je eigen gedachtegoed te kijken. Wat kunnen wij, MGA adepten, leren van andere stromingen of scholen waarin conflicten en de beslechting daarvan een rol hebben? Vanuit die vraag helpt WesselinkVanZijst jaarlijks bij de organisatie van het State of Conflict-congres van Public Mediation en de Universiteit van Amsterdam. Een congres waar academici en professionals de grenzen van ons vakgebied verleggen door kritisch te reflecteren op de aannames en grondslagen van waaruit we werken.
Dit jaar bespraken we of en hoe het herstelrecht een aanvullend denkkader kan bieden in
participatieprocessen, mediation en strategisch omgevingsmanagement.
Herstelrecht kan gezien worden als een tegenhanger van het strafrecht, waarbij niet de dader en de bestraffing daarvan centraal staan, maar het slachtoffer en het herstel van de aangerichte schade. Met het herstel van de schade ontstaat er ook ruimte voor herstel van de relatie tussen dader en slachtoffer.
Nu spreken we in ons vakgebied niet snel van daders en slachtoffers, maar het is wel degelijk zo dat partijen geschaad (dreigen te) worden door de acties van andere partijen. Denk bijvoorbeeld aan Groningers met huizen die op instorten staan door de gaswinning van de NAM, of aan omwonenden met gezondheidsklachten door blootstelling aan schadelijke stoffen uit de hoogovens van Tata Steel.
De Mutual Gains Approach schrijft voor dat je samen met de betreffende stakeholders een creatief proces ingaat. Door openheid te geven over belangen probeer je de grootst mogelijke waarde te genereren om daarmee uiteindelijk aan zo veel mogelijk belangen tegemoet te komen.
Toch lopen in de praktijk controversen, zoals de gaswinning in Groningen en uitstoot van schadelijke stoffen door Tata Steel, uit op langslepende gerechtelijke procedures, waarin gedupeerden op zoek gaan naar erkenning, gerechtigheid en genoegdoening. Het is de vraag of een MGA-proces voldoende tegemoetkomt aan deze behoeften. Elementen uit het herstelrecht kunnen dan uitkomst bieden.
Herstel begint bij erkenning voor partijen die zich geraakt en geschaad voelen. Deze partijen moeten de kans krijgen hun ervaringen te delen. Dat kan door ruimte te bieden aan getuigenissen en verhalen, en door ontmoetingen te faciliteren tussen lotgenoten en de partijen die verantwoordelijk gehouden worden voor de aangerichte schade. Gelijkwaardigheid tussen partijen staat daarbij centraal. Van daaruit kan het gesprek gevoerd worden over wat er nodig is om de gedane schade te herstellen en de zaken recht te zetten.
De erkenning voor gedane schade in het verleden biedt ruimte om ook weer na te denken over een gezamenlijke toekomst. En dat is vruchtbare grond voor een succesvol MGA-proces.
Auteur: Robin Schram
Dit jaar bespraken we of en hoe het herstelrecht een aanvullend denkkader kan bieden in
participatieprocessen, mediation en strategisch omgevingsmanagement.
Herstelrecht kan gezien worden als een tegenhanger van het strafrecht, waarbij niet de dader en de bestraffing daarvan centraal staan, maar het slachtoffer en het herstel van de aangerichte schade. Met het herstel van de schade ontstaat er ook ruimte voor herstel van de relatie tussen dader en slachtoffer.
Nu spreken we in ons vakgebied niet snel van daders en slachtoffers, maar het is wel degelijk zo dat partijen geschaad (dreigen te) worden door de acties van andere partijen. Denk bijvoorbeeld aan Groningers met huizen die op instorten staan door de gaswinning van de NAM, of aan omwonenden met gezondheidsklachten door blootstelling aan schadelijke stoffen uit de hoogovens van Tata Steel.
De Mutual Gains Approach schrijft voor dat je samen met de betreffende stakeholders een creatief proces ingaat. Door openheid te geven over belangen probeer je de grootst mogelijke waarde te genereren om daarmee uiteindelijk aan zo veel mogelijk belangen tegemoet te komen.
Toch lopen in de praktijk controversen, zoals de gaswinning in Groningen en uitstoot van schadelijke stoffen door Tata Steel, uit op langslepende gerechtelijke procedures, waarin gedupeerden op zoek gaan naar erkenning, gerechtigheid en genoegdoening. Het is de vraag of een MGA-proces voldoende tegemoetkomt aan deze behoeften. Elementen uit het herstelrecht kunnen dan uitkomst bieden.
Herstel begint bij erkenning voor partijen die zich geraakt en geschaad voelen. Deze partijen moeten de kans krijgen hun ervaringen te delen. Dat kan door ruimte te bieden aan getuigenissen en verhalen, en door ontmoetingen te faciliteren tussen lotgenoten en de partijen die verantwoordelijk gehouden worden voor de aangerichte schade. Gelijkwaardigheid tussen partijen staat daarbij centraal. Van daaruit kan het gesprek gevoerd worden over wat er nodig is om de gedane schade te herstellen en de zaken recht te zetten.
De erkenning voor gedane schade in het verleden biedt ruimte om ook weer na te denken over een gezamenlijke toekomst. En dat is vruchtbare grond voor een succesvol MGA-proces.
Auteur: Robin Schram